Салық салудың жеңілдетілген жүйесін қолданатын жеке кәсіпкер өз пайдасы үшін әлеуметтік жарналарды мезгілінде төлеуге міндетті. Бұл міндет 2023 жылы да сақталады. Бұл мақалада біз салық салудың жеңілдетілген жүйесін қолданатын жеке кәсіпкерлер үшін міндетті төлемдердің (МЗЖ, ӘА, МӘМС) мөлшерін және бір ай ішінде нақты табыс болмағанның өзінде оларды қандай жағдайларда төлеу керектігін қарастырамыз.
1. Міндетті зейнетақы жарналары (МЗЖ):
"Зейнетақымен қамсыздандыру туралы" заңның 25-бабының 4-тармағына сәйкес..."жеке кәсіпкерлер МЗЖ-ны өз пайдасына төлеуге міндетті. Бұл жарна кірістің 10% құрайды. Алайда МЗЖ-ның ең төменгі сомасы 1 АЕК-тің 10% -. (айлық есептік көрсеткіш) құрайды, ал ең жоғары сома 50 АЕК-тің 10% -мен шектеледі.
Айта кету кететін жайт: "табыс" деп кәсіпкердің өзі МЗЖ есептеу үшін база ретінде пайдалануды шешкен соманы білдіреді. Бұл мән 1 АЕК-тен 50 АЕК-ке дейін болуы мүмкін, бірақ бір айдағы нақты кірістен аспауы керек.
2. Міндетті әлеуметтік сақтандыру (ӘА):
"Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы" заңның 15-бабының 2, 5-тармақтарына сәйкес жеке кәсіпкерлер үшін міндетті сақтандыру сыйлықақыларының (ӘА) мөлшері олардың ӘА есептеу үшін белгіленген табысына байланысты болады. Кәсіпкер ӘА есептеу үшін 1 АЕК-тен 7 АЕК-ке дейінгі диапазондағы соманы таңдай алады. ӘА ставкасы 3,5% құрайды. ӘА сомасы Қазақстан Республикасының Салық кодексіне сәйкес салық салу мақсаттары үшін белгіленген кірістен аспайтынын атап өткен жөн.
3. Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС):
"Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" заңның 28-бабының 5-тармағына сәйкес, жеке кәсіпкерлер міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) жарналарын есептеу базасының 5% мөлшерінде жарналарды төлеуге міндетті. Бұл база 1,4 АЕК-ті құрайды. Бір ай ішінде табыс болмағанның өзінде, жеке кәсіпкер, егер ол жұмыс істеп тұрған кәсіпкер мәртебесінде болса (ҚР СК сәйкес салық есептілігін ұсынуды тоқтата тұру жағдайларын қоспағанда), МӘМС жарналарын төлеуге міндетті екенін атап өту маңызды.
4. Салық төлеу:
Жеке кәсіпкердің табысына салынатын салықтар (ЖТС) және әлеуметтік салықтар (ӘС) ай сайын емес, жартыжылдықта бір рет төленеді. ЖТС 1,5%, ал ӘС 1,5% құрайды. Жалпы, салықтар жеңілдетілген салықты қолданатын жеке кәсіпкердің табысының 3% құрайды.
2023 жылғы 1 қаңтардан бастап арнайы режимдерде шағын бизнес үшін ЖТС және ӘС төлеуден босату аяқталғанын есте ұстаған жөн. Демек, 2023 және одан кейінгі жылдар ішінде жеңілдетілген салық салу жүйесін қолданатын жеке кәсіпкерлер 910.00 үлгісін тапсырғаннан кейін табыстың 3% мөлшерінде салық төлеуге мәжбүр болады.
Осылайша, салық салудың жеңілдетілген жүйесін қоладанатын жеке кәсіпкерлер үшін міндетті төлем төлеу міндеттеріне МЗЖ, ӘА және МӘМС кіреді. Нақты табыс болмаған жағдайда да, МӘМС жарналары кәсіпкер мәртебесі болған жағдайда төленуі тиіс. ЖТС және ӘС төлеу жартыжылдықта бір рет жүргізіледі және табыстың 3% - % құрайды. Арнайы режимдерде шағын бизнес үшін ЖТС және ӘС төлеуден босату 2023 жылдан бастап аяқталғанын ескере отырып, белгіленген нормаларға сәйкес салықтарды уақтылы төлеу маңызды.