2025 жылғы 18 шілдеде Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев жаңа Салық кодексін және оған ілеспе «Салық салу мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заңды бекітті. Бұл — салық әкімшілендіру, жеңілдіктер мен мөлшерлемелерді қоса алғанда, барлық негізгі бағыттарды қамтитын ауқымды салық реформасы.
Реформа салық жүйесін жеңілдетуге, бизнесті қолдауға, әлеуметтік осал топтарды қорғауға және экономиканы дамытуға бағытталған.
Не жеңілдетілді
• Салық есептілігінің көлемі 30 % қысқартылды
• Салық түрлері 20 % азайтылды
• Салықтық жеңілдіктер мен алымдар оңтайландырылды
• Салық әкімшілендірудің жаңа тәсілдері енгізілді
• Берешекті өндіріп алу және төлем мерзімін кейінге шегеру тәртібі қайта қаралды
Енді салық жүйесі бизнеске де, жеке тұлғаларға да анағұрлым түсінікті және ашық болады.
ҚҚС бойынша негізгі өзгерістер
• Негізгі мөлшерлеме 16 % деңгейінде бекітілді
• Медициналық қызметтер мен дәрі-дәрмектерге төмендетілген мөлшерлемелер қарастырылған:
– 2026 жылдан бастап 5 %
– 2027 жылдан бастап 10 %
• ҚҚС-тан босатылады:
– ТМККК және МӘМС аясындағы қызметтер
– Сирек және әлеуметтік маңызы бар ауруларды емдеу
– Баспа түрінде кітап шығару
– Археологиялық жұмыстар
• Мерзімді басылымдарға 10 % мөлшерлеме енгізіледі
• ҚҚС бойынша міндетті тіркеу шегі 10 000 АЕК-ке дейін (шамамен 40 млн ₸) төмендетілді
ЖТС бойынша жаңа ережелер
• БЖЗҚ-дан төленетін зейнетақы төлемдері толықтай ЖТС-тан босатылады
• 10 жылдан асқан автокөліктерге көлік салығы төмендетіледі
• Мүгедектігі бар адамдар үшін әлеуметтік шегерім 882 АЕК-тен 5 000 АЕК-ке дейін ұлғайтылды
• Прогрессивті мөлшерлемелер енгізіледі:
– жылдық табысы 8 500 АЕК-тен асатын жеке тұлғаларға — 15 %
– дивидендтері мен табысы 230 000 АЕК-тен асатын кәсіпкерлерге — 15 %
• Ауыл шаруашылығы өндірушілері үшін лимиттен асқан жағдайда жеңілдетілген мөлшерлеме қолданылады — 4,5 %
Қымбат тауарларға жоғары салық салу
Құны жоғары тауарлардың жекелеген санаттарына акциз салығы енгізіледі:
• Құны 75 млн ₸-ден асатын автокөліктер
• Құны 100 млн ₸-ден асатын яхталар мен катерлер
• Литрі 500 мың ₸-ден қымбат алкоголь өнімдері
• Бір данасы 10 мың ₸-ден асатын сигаралар
• Жалпы құны 450 млн ₸-ден асатын жылжымайтын мүлікке мүлік салығы жоғары мөлшерлеме бойынша есептеледі
Аталған барлық санаттар үшін акциз мөлшерлемесі 10 % деңгейінде белгіленеді.
Корпоративтік табыс салығы бойынша өзгерістер
• Корпоративтік табыс салығының негізгі мөлшерлемесі 20 % деңгейінде сақталады
• Сараланған мөлшерлемелер енгізіледі:
– Банктер мен құмар ойын бизнесі үшін — 25 % (бизнесті несиелеуді қоспағанда)
– Әлеуметтік сала ұйымдары үшін:
2026 жылы — 5 %
2027 жылдан бастап — 10 %
• Ауыл шаруашылығы өндірушілері үшін жеңілдетілген 3 % мөлшерлеме сақталады
• «Бәйтерек» холдингінің бағалы қағаздарынан түсетін кірістер 2031 жылға дейін салықтан босатылады
• Қор нарығына қатысушылар үшін салықтық жеңілдіктер сақталады
• Жаңа төмен рентабельді учаскелер үшін пайдалы қазбаларды өндіру салығы (ПҚӨС) 5 жылға 0 % мөлшерінде белгіленеді
• Геологиялық барлау мен пайдалы қазбаларды өңдеуге қосымша жеңілдіктер қарастырылған
Өзін-өзі жұмыспен қамтығандар мен шағын бизнес үшін не өзгереді
• Бірыңғай жер салығы алынып тасталды
• Жекелеген алымдар бойынша мөлшерлемелер қайта қаралып, жеңілдетілді
• Үш ғана арнайы салық режимі сақталады:
1. өзін-өзі жұмыспен қамтығандар үшін
2. оңайлатылған декларация негізінде
3. фермерлік шаруашылықтар үшін
• Өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтар салықтарын мобильді қосымша арқылы есептеп, төлем жасай алады — салық органдарына барудың қажеті жоқ
Салық әкімшілендірудегі жаңа тәсілдер
Камералдық бақылау енді ескерту сипатында жүргізіледі. Берешекті өндіріп алу, төлеу мерзімін кейінге шегеру және бөліп төлеу рәсімдері жеңілдетіледі. Шағын берешектер бойынша бизнес-шоттар бұғатталмайды. Барлық шаралар қарыз сомасына байланысты кезең-кезеңімен қолданылатын болады.
Өзгерістердің күшіне ену мерзімі
Жаңа Салық кодексі 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді.